भिंती बांधू नका; देशांची आणि मनांची दारं उघडा..!

“ खुले विचार हेच संस्कृतीचं प्राणवायू असतात; ज्या समाजांनी हा श्वास घेतला ते जिवंत राहिले,आणि ज्या समाजांनी मनावर कुलूपं ठोकली, ते इतिहासात श्वास घेणं विसरले.”

भिंती बांधू नका; देशांची आणि मनांची दारं उघडा..!

मुक्त मनोवृत्तीच्या (प्रबोधन पर्व ) सुवर्णकाळाचं रहस्य... ✍️

Johan Norberg यांच्या ‘Peak Human’ या पुस्तकाविषयी..

जगाच्या इतिहासात प्रत्येक सुवर्णकाळ म्हणजे केवळ वैभवाचा नव्हे, तर विवेकाचा आणि मुक्ततेचा उत्सव होता. अथेन्सची लोकशाही, अब्बासिद बगदादचा विज्ञानविकास, पुनर्जागरण काळातील कला आणि साहित्य चळवळ, किंवा डच रिपब्लिकचा व्यापारी उत्कर्ष या सर्वांच्या मुळाशी एकच तत्व होतं - मनाची उदारता.. मुक्तपणा.. खुलेपणा.. मुक्तसंचार..म्हणजे प्रबोधन पर्व..

Johan Norberg आपल्या 'Peak Human' या ग्रंथात दाखवतात,की समाज तेव्हाच प्रगत होतो, जेव्हा तो विचारांसाठी, बदलासाठी आणि लोकांसाठी मुक्त राहतो.. 

कल्पनांची देवाणघेवाण, मतभेदांचा स्वीकार, आणि ज्ञानावर निर्बंध नसणं, हाच प्रगतीचा पाया आहे..

पण इतिहास सांगतो की सुवर्णकाळांचा अंत बाहेरून नाही, तर आतून होतो.

" जगभरातील ज्या संस्कृतींनी खुलेपणा स्वीकारला, त्यांचीच भरभराट झाली याउलट ज्या संस्कृतीनी दारे मिटून घेतली त्यांचे वैभवही लयाला गेले..!"

"जेव्हा सत्तेचा अहंकार विचारस्वातंत्र्यावर हावी होतो, जेव्हा भीती आणि धर्माधता संवादाचा गळा घोटतात, तेव्हा सभ्यता कुजते."

अथेन्सच्या लोकशाहीपासून ते बगदादच्या ‘हाऊस ऑफ विज्डम’पर्यंत अनेक उदाहरणं याची साक्ष देतात.

“ज्या संस्कृतीने संवादाचं दार उघडलं, तिने प्रकाश पेटवला; आणि ज्या संस्कृतीने मतभेदांची भीती बाळगली, तिने अंधार पेरला.”

आज आपण पुन्हा त्याच वळणावर आहोत..तंत्रज्ञानाच्या आणि ज्ञानक्रांतीच्या शिखरावर उभे, पण विचारांच्या बाबतीत अधिक बंद.. 

प्रश्न विचारणं आता धोक्याचं वाटू लागलंय, आणि चर्चा ‘मतभेद’ समजली जाते. हाच समाजाच्या मावळत्या सूर्याचा पहिला किरण ठरतो.

‘Peak Human’ आपल्याला आठवण करून देतं की संस्था, स्वातंत्र्य, आणि विचारांचा प्रवाह.. हेच टिकाऊ प्रगतीचं मूळ आहे...

समाजाचे रक्षण शस्त्रांनी नाही, तर विवेकाने होतं. आणि प्रगतीची मशाल त्या हातात राहते, जे हात प्रश्न विचारण्याचं धैर्य ठेवतात.

आजच्या भारतासाठीही हा संदेश तितकाच महत्त्वाचा आहे, आपला पुढचा सुवर्णकाळ घडवायचा असेल,तर शिक्षणात, संशोधनात आणि विचारविश्वात भीती नव्हे, तर जिज्ञासा वाढवली पाहिजे.

मानवाचा खरा ‘पीक’ अजून आलेला नाही...तो येईल.. जेव्हा आपण मनाच्या सीमारेषा मिटवू,आणि जगाकडे उदार मनाच्या नजरेने पाहायला शिकू...मित्रांनो..

विचार लेखन आणि संपादन.. ✍️

-एक साहित्यप्रेमी, विवेकवादी आणि समाजमाध्यमकार..

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

The Spirit of Zindagi Foundation 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

#PeakHuman #JohanNorberg #प्रबोधनपर्व #सुवर्णकाळाचं_रहस्य #मुक्तमनोवृत्ती #OpenMindOpenWorld #विवेकाचा_उत्सव #EnlightenedSociety #ThinkFree #FreedomOfThought #ज्ञानाचं_स्वातंत्र्य #विचारांची_उदारीकरण #सहिष्णुता_नव्हे_कुतूहल #PrabodhanYug #HistoryOfProgress #सुवर्णकाळापासून_शिकूया #विचारांचा_प्रवास #ज्ञानाचा_प्रवाह #संवादाची_संस्कृती #BeOpenBeHuman #HumanProgress #सत्तेवर_विवेकाचं_नियंत्रण #विचारांची_मुक्तता #EducationForChange #IntellectualFreedom #विद्यार्थीमित्र_रफीकशेख #TheSpiritOfZindagiFoundation #DrAPJAbdulKalamFoundation #Parbhani #SocialAwareness #RationalThinking #Vivekvaad #SocietyReform #ज्ञानसंस्कृती #HumanCivilization #विचारजागृती #मन_उघडा_जग_बदलवा