#शिक्षण : नोकरीची चावी की स्वप्न घडवणारे शस्त्र..?

“ शिक्षण नोकरी देतं; पण विचार नसतील तर भविष्य कोण घडवणार?”

#अस्वस्थ वर्तमानातून.. ✍️

#आज आपल्या समाजात “चांगले शिक्षण” म्हणजे “चांगली नोकरी” ही संकल्पना इतकी खोलवर रुजलेली आहे की पालक असोत वा विद्यार्थी दोघांच्याही विचारांचा शेवट पगाराच्या आकड्यावर येऊन थांबतो. शिक्षण म्हणजे स्वप्नांना पंख देणारे साधन नसून केवळ नोकरी मिळवण्याचे माध्यम आहे, असा एक धोकादायक समज आपण नकळत स्वीकारला आहे. या समजुतीमुळे विचार करण्याची, प्रश्न विचारण्याची, धोके पत्करण्याची आणि काहीतरी नवीन घडवण्याची मानवी वृत्ती हळूहळू निष्प्रभ होत चालली आहे.

#माणूस शिकतो तो केवळ उपजीविकेसाठी नाही, तर जीवन समजून घेण्यासाठी, वास्तवाशी सामना करण्यासाठी आणि स्वतःचा स्वतंत्र विचार घडवण्यासाठी. शिक्षणाचा खरा उद्देश माणसाला विचारस्वातंत्र्य देणे, समस्यांकडे केवळ तक्रारीच्या नजरेने नं पाहता उपायांच्या दिशेने पाहायला शिकवणे, आत्मविश्वास आणि आत्मभान निर्माण करणे हा आहे. पण दुर्दैवाने आज अभ्यासक्रम, गुण, प्रमाणपत्रे आणि डिग्री यांनाच यशाचे अंतिम मोजमाप मानले जाते. परिणामी विद्यार्थी सुरक्षित वाटणाऱ्या, आधीच आखलेल्या वाटेवर चालू लागतो..नोकरीच्या वाटेवर.

#यातून समाजात मेहनती, हुशार आणि शिस्तबद्ध कर्मचारी तयार होतात; पण धाडसी उद्योजक, प्रयोगशील नवोन्मेषक, समाजाला दिशा देणारे नेतृत्व आणि स्वतःची वाट स्वतः घडवणारे “मालक” मात्र अपवादानेच जन्माला येतात.

#विचार करणारी मेंदूशक्ती व्यवस्थेच्या चौकटीत अडकते आणि सर्जनशीलता हळूहळू गुदमरते.

#या स्थितीस पालकांच्या अपेक्षाही मोठ्या प्रमाणावर कारणीभूत आहेत. अपयशाची भीती, समाज काय म्हणेल याची असुरक्षा, आर्थिक स्थैर्याची हाव या सगळ्यांच्या ओझ्याखाली मुलांच्या आवडी, कौशल्ये, अंतःप्रेरणा आणि स्वप्ने दुर्लक्षित राहतात.

“जोखीम नको, नोकरीचं हवी..!” #हा संदेश मुलांच्या मनात लहानपणापासून खोलवर बिंबवला जातो. अशा वातावरणात स्वतःचा मार्ग शोधण्यापेक्षा दिलेल्या चौकटीत बसणेच सुरक्षित आणि योग्य वाटू लागते.

#परंतु इतिहास साक्ष देतो की, "समाज बदलला तो कधीही सुरक्षिततेच्या शोधातून नाही, तर धाडसातून." अपयश पत्करणाऱ्या, प्रश्न विचारणाऱ्या आणि प्रस्थापित चौकटींना आव्हान देणाऱ्या विचारवंतांमुळेच प्रगती शक्य झाली आहे. शिक्षण जर फक्त नोकरीपुरते मर्यादित राहिले, तर आपण फक्त व्यवस्थेला चालवणारी चाके तयार करू; पण दिशा बदलणारे इंजिन कधीच घडणार नाही.

#आज नितांत गरज आहे ती शिक्षणाकडे पाहण्याची आपली दृष्टी बदलण्याची. शिक्षण हे केवळ नोकरी मिळवण्यासाठी नसून समस्या सोडवण्यासाठी, संधी निर्माण करण्यासाठी, समाजासाठी मूल्य निर्माण करण्यासाठी आणि स्वतःची ओळख घडवण्यासाठी आहे..ही जाणीव सामूहिकरीत्या स्वीकारली पाहिजे.

#कौशल्याधारित शिक्षण, प्रयोगशीलता, अपयशातून शिकण्याची तयारी, प्रश्न विचारण्याचे स्वातंत्र्य आणि उद्यमशीलतेला प्रोत्साहन हे मूल्य समाजाच्या मुळाशी रुजले तरच विचार करणारी, निर्णय घेणारी आणि रोजगार देणारी पिढी तयार होईल.

#जोपर्यंत शिक्षणाला फक्त नोकरीची चावी समजण्याची सवय आपण सोडत नाही, तोपर्यंत समाजात नोकरांचीच संख्या वाढत राहील..संख्या वाढेल, पण दिशा बदलणार नाही. मात्र ज्या दिवशी शिक्षणाला स्वप्न घडवण्याचे शस्त्र मानले जाईल, त्या दिवशी खऱ्या अर्थाने “मालक” घडू लागतील..फक्त स्वतःचेच नव्हे, तर इतरांचेही भविष्य घडवणारे, समाजाला नवी दिशा देणारे आणि परिवर्तनाची मशाल पेटवणारे.

खरा प्रश्न नोकरीचा नाही; प्रश्न आहे विचारांचा..!

आणि विचार घडवण्याची खरी प्रयोगशाळा म्हणजे शिक्षण.

#आज उभा असलेला काळ आपल्याला एक स्पष्ट निवड करायला भाग पाडतो..आपण केवळ सुरक्षित भविष्य शोधणारी पिढी घडवणार आहोत की परिवर्तन घडवणारी पिढी तयार करणार आहोत?

#शिक्षण जर प्रश्न विचारायला शिकवत नसेल, अपयश स्वीकारण्याची हिंमत देत नसेल आणि स्वतःची वाट स्वतः शोधण्याचे बळ निर्माण करत नसेल, तर ते शिक्षण नसून केवळ प्रमाणपत्रांची माळ ठरते.

#समाजाला दिशा देणारे बदल कधीही सोयीच्या मार्गावरून आलेले नाहीत; ते नेहमी अस्वस्थ विचारांतून, धाडसी पावलांतून आणि स्वप्नांवर विश्वास ठेवणाऱ्या मनांतूनच जन्माला आले आहेत.

#भविष्यातील भारताला केवळ नोकरी शोधणारे हात नाही, तर समस्या ओळखणारी मेंदूशक्ती, संधी निर्माण करणारी दृष्टी आणि जबाबदारीने नेतृत्व करणारी माणसं हवी आहेत.

#शिक्षणाने माणसाला “मी काय मिळवणार?” यापेक्षा “मी काय घडवू शकतो?” हा प्रश्न विचारायला शिकवला, तरच खऱ्या अर्थाने सामाजिक आणि वैचारिक परिवर्तन घडू शकते.

#कारण इतिहासात टिकून राहतात ते पदावर बसलेले नाहीत, तर विचारांनी उभे राहिलेले असतात.

#आणि म्हणूनच, शिक्षणाचा अंतिम उद्देश पगाराची सुरक्षितता नसून विचारांची स्वातंत्र्यशीलता असली पाहिजे..

#कारण “नोकरी माणसाला जगायला शिकवते; पण विचार माणसाला इतिहास घडवायला शिकवतात.”

धन्यवाद, मित्रांनो..🙏

(टीप : वरील लेख हा विविध मुक्त स्रोतांतील माहिती संकलित करून सादर केलेला संशोधित स्वरूप आहे.)

-विचार संकलन आणि संपादन..✍️

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख...

-एक साहित्यप्रेमी, शिक्षणप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..

🔰 The Spirit of Zindagi Foundation

"मानवी सामर्थ्याला जागवणारं प्रेरणेचं क्षितिज..!"

Inspire | Educate | Empower | Excel

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

"Nurturing Potential Through Education"

#शिक्षण #EducationReform #FutureOfEducation #NewEducation #EducationForLife #विचारस्वातंत्र्य #IndependentThinking #CriticalThinking #ThoughtLeadership #स्वप्नघडवणारेशिक्षण #DreamBuilders #BeyondDegrees #BeyondJobs #नोकरीनव्हेविचार #JobVsThinking #SkillBasedEducation #LifeSkills #YouthPower #FutureLeaders #LeadershipMindset #Changemakers #उद्यमशीलता #EntrepreneurialMindset #StartupIndia #InnovationIndia #SocialChange #NationBuilding #IndiaOfTomorrow #प्रेरणादायीलेखन #ThoughtProvoking #InspirationalWriting #मराठीलेखन #MarathiThoughts #MarathiArticle #मराठीविचार #शैक्षणिकपरिवर्तन #EducationAwareness #ReformMindset #ThinkDifferent #QuestionTheSystem #CreateNotCompete